Gıda sektörü 2025 yılına sipariş ve üretim artışıyla başladı. 2024 yılının aralık ayında 1 milyar 138 milyon dolar ile yıl içindeki en yüksek ihracatını gerçekleştiren sektör, yeni iş hacminin güçlü şekilde yükseldiğini gösteriyor. TİM Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri Sektör Kurulu Başkanı Ahmet Tiryakioğlu, hem talep hem de tedarik süreçlerindeki hareketliliği dengeli bir şekilde yönetmeye çalıştıklarını belirtti.
2024 yılı, gıda sektöründe önemli bir dönüm noktası oldu. Tiryakioğlu, belirli ürün gruplarındaki fiyatlamaların, bölgede devam eden savaşların etkisiyle değiştiğini ifade etti. Yurt içi ve yurt dışında firmaların gelişmeleri yakından takip ettiğini vurguladı. Girdi maliyetlerindeki artışın, gıda imalatında en yüksek seviyeye ulaştığı gözlemleniyor.
2024 yılını 11,9 milyar dolar seviyesinde ihracat yaparak geride bırakan sektör, Türkiye bitkisel ürün ihracatının yarısına yakınını gerçekleştirdi. En fazla ihracat yapılan ülkeler ise Irak, ABD ve Suriye olarak sıralandı. Tiryakioğlu, bu durumun sektördeki büyümeyi desteklediğini belirtti.
Karadeniz ülkeleri, dünya tahıl üretiminin merkezi haline geldi. Türkiye, jeopolitik olarak tahıl ticaretine yön veren önemli ülkelerden biri olma özelliğini koruyor. Tiryakioğlu, savaş öncesinde Ukrayna'nın buğday üretiminin Türkiye'nin iki katı olduğunu, ancak bu yılki üretiminin 22 milyon tonla Türkiye’ye yakın seviyelerde olduğunu ifade etti.
Tiryakioğlu, gıda fiyatlarının 2025 yılında iyileşme göstereceğini öngörüyor. Geçen yıl yüksek faiz ortamındaki daralmanın, gıda talebini etkilemediğini belirtti. Ancak girdi fiyatlarındaki artışın, gıda ürünleri fiyatlarındaki yükselişi yavaşlatmadığını aktardı.
Dünya Bankası'nın raporuna göre, enerji fiyatlarındaki iyileşmenin, 2025'te küresel gıda fiyatlarını son 5 yılın en düşük seviyesine gerileteceği öngörülüyor. Bu durum, gıda sektöründe olumlu bir etki yaratabilir.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi, 2024 yılında hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri sektörünün toplam ihracatının yüzde 29,5’ini gerçekleştirdi. Bölge, Türkiye’nin en fazla ihracatını yapan alanlardan biri olarak dikkat çekiyor. Kadooğlu, Suriye’nin Gaziantep ve Şanlıurfa’da birçok işletmenin canlanmasında önemli rol oynayacağını belirtti.
İhracat miktarındaki azalışa rağmen, ortalama birim fiyatlarındaki artışla 2024’ü değer bazında kapatmayı başardıklarını ifade etti. 2025 yılında sektör ihracatının yaklaşık yüzde 7’lik bir yükselişle 12,5 milyar dolar seviyesini aşacağını tahmin ediyor.
Kadooğlu, geçen yıl yağışlardaki azalma nedeniyle hububat ekimlerinde aksamalar yaşandığını belirtti. Bu durum, üreticilerin tarımsal verimliliğe yönelik endişelerini artırdı. Kuraklık, yeni yılın mahsulüne dair soru işaretleri doğuruyor.
Küresel iklim değişikliğine bağlı sorunların çözümünde çiftçiye yönelik yeni desteklerin, yapılan yatırımların verimliliğine katkı sağlayacağına dikkat çekti. Bu yeni teşvikler, gıda sektörünün sürdürülebilirliğini artırabilir.